Şarkı yazmak kuralları çok az olan hatta hiç olmayan tamamen kişiye özgü, kişinin stiliyle alakalı bir eylem. Aynı zamanda diğer müzisyenlerin fikirleride çok önemli bu eylemi gerçekleştirebilmek ve tıkanılan yerleri aşabilmek için. Bu sebeple bende bazı kıyıda köşede kalmış kaynaklardan edindiğim bilgileri ve konu hakkındaki yorumlarımı ve bazı ipuçlarını sizinle paylaşmak istedim. Bu başlık bir yazı dizisi niteliğinde olacak, bölümleri mümkün olduğunca sade tutup kafa karışıklığı yaratmadan size en iyi biçimde yardımcı olmaya çalışacağım.
Öncelikle her açıdan etkili, müzikal ve edebi anlamda bir şarkı yazmak istiyorsak elde etmemiz gereken bazı şeyler var. Öncelikle tahmin edebileceğiniz gibi müzik teori bilgisi, kelime haznesi ve şarkıyı yazacağınız şey hakkında duygu birikimi. Evet en önemlisi hissetmek, şarkı birşey için yazılmalı, şarkıyı adayacak birşey olmalı bir kişi, bir eşya, bir fikir, bir savaş, bir aşk, bir ayrılık.
Evet bunlar tamamsa nereden başlayacağımız sorusu vardır ve " Önce söz yazılır sonra bestelenir ! Hayır önce melodi çıkar sonra söz yazılır ! " muhabbeti, gereksiz tartışması vardır. İkiside doğrudur ve yanlıştır. Yani iki yöntemde kullanışlıdır fakat sadece biri doğru veya önceliklikli yapılması gereken değildir. Başta bahsettiğim gibi şarkı yazmak kişinin stilidir. En rahat ettiğiniz yolu bulup yazınız bu deneyerek olur, şarkı yazmaya başlandığında genelde en başta pek birşey anlamazsınız çok düz bir iş yapıyor gibi olur, ne yaptığım hakkında fikrim yok kafası vardır. Olayı ilk taslağı çıkardığınızda anlarsınız şarkının içine girersiniz bir şekilde. Eğer melodiyi çıkarıp sözleri yazmak sizi bu duruma sizi daha hızlı sokuyor ise öyle yapın veya diğer yöntemi kullanın. Benim tercih ettiğim yöntem istisnalar var tabi ki, önce melodiyi çıkarmak. Kafamda sürekli bir melodi dönüyor çünkü sözleri oturtmam daha rahat ve keyifli oluyor. Fakat işin garip tarafı benim yöntemim bu olmasına rağmen ilk yazımızda şarkı sözleri hakkında konuşacağım, çünkü melodi kısmına girersek akor yürüyüşleri, melodi yazma, enstruman ekleme vs gibi uzun ve bölüm olması gereken yazılar ortaya çıkacak.
Söz yazmaya oturduk, şimdi yapmamızın bize yardımcı olacağı şeyleri maddeler halinde yazacağım.
- Öncelikle bir taslak metni hazırlamalıyız, dönüp dönüp düzeltmek için.
- Sözleri yazarken hecelemeye dikkat edilmeli en azından şiir yazar gibi birebir olmasa bile, melodiye sözleri oturturken bir düzenleme gerekecek size problem olmaması için birbirlerine yakın dizeler oluşturulmalı.
- Cümleler kurarken sözcüklerin sırası önemlidir. " Seni seviyorum bebeğim. " derken ters çevirirsek ve " Bebeğim seviyorum seni " dersek daha etkili bir anlatım olur şarkı açısından ve genelde ballad veya düşük tempolu şarkılarda son kelime uzatılır bu sebeple son hecenin durumuna dikkat edilmelidir.
- Kullanılan kelimelerin yeterince güçlü olması gerekir. Tabi ki hepsinin değil ama destek kelimelerin yanında her dizede en az bir güçlü kelime olmalı. Bir Bülent Ortaçgil şarkısından örnek verebilirim sanırım adamın bütün kelimeleri güçlü!
" Kar gibi örttüm üstünü, içinde tüm çiçekler
Birer birer titrediler
Uykusuzluğundan belli, kafanda birikintiler
Teker teker döküldüler "
İlk dizede kullandığı bütün kelimeleri özenle seçmiş, ilk betimlemeyi yaparken daha güçsüz bir kelime seçilebilirdi ama o Kar diyerek dizeyi güçlendirmiş, aynı şeyler " Çiçekler, birikintiler " kelimelerindede geçerli. Şöyle bir durumda vardır ki kendi kendine güçlü bir kelime yoktur, şarkının durumuna sözlerin gidişine göre belli olur güçlü kelime bu sebeple ne yaptığınızın farkınızda olmanız çok önemlidir.
- Roman yazmıyorsunuz sözleri fazla uzatmayın dinlerken sıkılacağınız veya uzadıkça anlamını kaybedecek şeyler yazmayın. Çok uzun şarkıları işlemek zordur anlamını kaybetmeden işlemek profesyonellik gerektirir.
- İlham alın ama alıntı yapmayın diğer bir şarkının duygusunu kopyalamayın, kendiniz olun.
Sanırım dostlar söz yazımı hakkında söyleyebileceklerim bunlar. Tamamen sizin elinizde olan bir
durum bu şöyle yapın böyle yapın diyemem, yukarıda " Olun, yapın " dediklerim aklınızda olsun demek. Yazıyı bitirmeden bir kaç genel ipucu vermek istiyorum.
- Bence bir şarkı yazarken kullanacağınız enstruman mümkünse elektro gitar tarzı elektronik bir enstruman olmasın. Çok fazla sonik dalga yayıyorlar ve ses kanalize ediliyor. Bu durumda dikkat dağıtıp şarkının içine girmeyi önlüyor. Tabi ki bir metal şarkıya Riff yazıyorsanız elektrikli gitar kullanmanız gerekir veya tekno müzik yapıyorsanız. Ama ben bir metal şarkının bile akustik versiyonunu bulundururum kenarda.
- Eğer şarkı yazarken bir bölümde takıldıysanız işaretleyin ve devam edin diğer bölümleriyle uğraşın. Geri döndüğünüzde üstünde düşünün eğer işin içinden çıkamıyorsanız kendinize zaman tanıyın ara vermeyi bilin.
- Eğer ilham gelirse ve şarkıyı baştan yazmanız gerektiğine inanırsanız ve hissederseniz baştan başlayın. Bunu hissetmeden baştan başlamayın ilham gelerek başladığınız şarkınızı güzelleştirmek için uğraşın.
- Kendinizi geliştirmek için gitarınız farklı şekilde akord edip ( Drop B, Open E vs. ) gibi veya kapo kullanarak transpoze ederek şarkınızı kullanın veya yazın.
- Şarkınızı muhtemelen hiçbir zaman tamamen beğenmeyeceksiniz ama buna rağmen bir doygunluk hissi olacak bu hissi yakaladığınız zaman şarkınız tamamlanmıştır. Tamamlanmış bir şarkı tatlı eklemelere, makyajlara, süslemelere açıktır bir kenara atmayın.
Bu yazıyı burada sonlandırıyorum. Umarım fikir paylaşımım işinize yaramıştır. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere !
